आई व्हायचयं मला..भाग २

गर्भधारणेचा प्रयत्न कधी सुरू करावा? – आधुनिक आणि आयुर्वेदिक दृष्टिकोनातून

तुम्ही कधी फर्टिलिटी क्लिनिकच्या वेटिंग रूममध्ये गेलात का? जर नाही गेलात, तर मी तुम्हाला त्या वातावरणाचं थोडं वर्णन करतो.

ती वेटिंग रूम नेहमीच लोकांनी गच्च भरलेली असते – उभं राहण्यालाही जागा नसते.

बहुतेक स्त्रिया, आणि त्यांच्यासोबत शांत, थोडेसे गोंधळलेले नवरे – ज्यांचं लक्ष क्लिनिकच्या कर्मचाऱ्यांकडून तेथील इतर जोडप्यांपर्यंत सारखं फिरत असतं. आणि त्या सर्वांची सरासरी वय काय असतं? बहुतेक सगळेच चाळीशीत प्रवेशलेले असतात!

माझ्या अनुभवातून हे लक्षात आलंय की, अनेक जोडप्यांनी खूप उशिरा प्रयत्न सुरू केलेले असतात. काहींच्या बाबतीत व्यस्त करिअर, काहींना आरोग्यविषयक अडचणी, काहींना "होईल तेव्हा होईल" असं वाटणं – यामुळे ही विलंबित वेळ आलेली असते.

पण खरंच विचार करा – योग्य वेळ कोणती?

गर्भधारणेच्या दृष्टीने "योग्य वेळ" ठरवणं ही वैयक्तिक बाब असली, तरी यामागे काही विज्ञान आणि आयुर्वेदिक तत्वज्ञान आहे – जे प्रत्येक जोडप्याने लक्षात घेतलं पाहिजे.

1. जैविक घड्याळाचा परिणाम (Biological Clock) – आधुनिक वैज्ञानिक दृष्टिकोन

सर्वप्रथम, आपल्याला हे लक्षात घ्यावं लागेल की स्त्री जन्मतःच एक ठरावीक अंडीशंख्यासह (eggs reserve) जन्मते. वयानुसार ही संख्या आणि अंड्यांची गुणवत्ता दोन्ही कमी होतात.

🔸 वयाच्या 27व्या वर्षापासून अंड्यांची गुणवत्ता घटू लागते.

🔸 35 नंतर ही गती अधिक वेगवान होते.

🔸 40 वर्षांनंतर गर्भधारणा होण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या कमी होते आणि गर्भपात, गर्भात दोष निर्माण होण्याचा धोका वाढतो.

या गोष्टी अनेक स्त्रियांना माहिती नसतात – आणि त्या ही माहिती 35 नंतर मिळते, जेव्हा वेळ निघून गेलेली असते.

आयुर्वेद काय सांगतो?

आयुर्वेदामध्ये 'प्रजननशक्ती' ही 'स्वस्थ बीज (गर्भ), योग्य क्षेत्र (गर्भाशय), अनुकूल काल (वय), आणि आरोग्यदायक आहार-विहार' या चार स्तंभांवर आधारित आहे.

📌 बीज (अंडे व शुक्राणू) योग्य असावेत. वय वाढल्यावर बीजदोष (ovum/sperm abnormalities) निर्माण होतात.

📌 काल – म्हणजे वय : सुश्रुत संहितेनुसार 16-30 हे स्त्री गर्भधारणेसाठी सर्वोत्तम वय मानले जाते.

📌 आहार, विहार आणि मानसशांती हे देखील गर्भधारणेसाठी अत्यंत आवश्यक आहेत.

2. जास्त वाट पाहिल्यामुळे गुंतागुंत निर्माण होते

अनेक जोडप्यांना वाटतं – थोडं थांबू, अजून सेटल होऊ, अजून थोडं पैसे कमवू, अजून ट्रॅव्हल करू… आणि हाच वेळ ओलांडतो.

✅ पण निसर्ग नियम पाळत नाही.

✅ आणि शरीर आपल्या इच्छेनुसार चालत नाही.

✅ तसेच वाढत्या वयानुसार हार्मोनल असमतोल, पीसीओडी, एंडोमेट्रियोसिस, अंडाशय निकामी होणे, अंडाणूंची गुणवत्ता कमी होणे – या सगळ्या समस्या वाढतात.

3. निर्णय घ्यायचा आहे – पण माहिती घेऊन

आजही अनेक महिला आणि जोडपी "होईल तेव्हा होईल..." असा विचार करतात. पण लक्षात ठेवा,

"प्रयत्नांची योग्य वेळ असते – आणि ती वेळ निघून गेल्यावर केवळ पछाडण्याशिवाय काही उरत नाही."

जर तुम्हाला बाळ हवं असेल, तर पुढील गोष्टी लक्षात घ्या –

🔹 वय: 25 ते 30 ही काळजीपूर्वक विचार करून गर्भधारणेची तयारी करण्याची योग्य वेळ आहे.

🔹 वंध्यत्वाचं मूल्यांकन: जर 6 महिने प्रयत्न करूनही गर्भधारणा होत नसेल, तर स्त्री-पुरुष दोघांनी तपासणी करून घ्यावी.

🔹 आयुर्वेदिक उपचार: पंचकर्म, वातशमन औषधी, बीजसुध्दी करणारे उपचार, जीवनशैलीत बदल यामुळे नैसर्गिक गर्भधारणा शक्य होते.

🔹 आधुनिक वैद्यक: टेस्टिंग, सोनोग्राफी, AMH टेस्ट, फॉलिकल मॅपिंग, हॉर्मोनल पॅनेल – यांचा आधार घ्या.

4. योग्य मार्गदर्शन आणि वेळेवर कृती – हीच गुरुकिल्ली

शेवटी हेच सांगावंसं वाटतं की –

📌 शरीर आणि वयाची मर्यादा ओळखा.

📌 "कधीतरी बघू" म्हणत वेळ वाया घालवू नका.

📌 शंका असेल तर लगेच तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

📌 आयुर्वेद आणि आधुनिक वैद्यक दोघांचा समन्वय करा.

📌 अनावश्यक उपचार टाळा, पण योग्य वेळ न घालवता कार्यवाही करा.

---

आपलं बाळ एक दिवस तुमच्या कुशीत यावं, हीच सर्वांची इच्छा असते – पण त्या दिवशीसाठी तयारी आणि प्रयत्न योग्य वेळी व्हायला हवेत.

गर्भधारणेची वाट पाहताना वेळेचा सन्मान करा, शरीराचं ऐका आणि आयुर्वेदिक विज्ञानाचा आधार घ्या – कारण वेळ गेल्यावर पश्चात्ताप उपयोगी ठरत नाही.

---

लेखक:

डॉ. भूषण काळे,

आयुभूषण आयुर्वेदिक फर्टिलिटी क्लिनिक, कोल्हापूर.

Contact - 9665351355

               - 8888511522

#InfertilityJourney #TryingToConceive #UnexplainedInfertility #MaleInfertility #FemaleInfertility #FertilityAwareness #InfertilitySupport #InfertilityWarrior #InfertilityStruggles #AyurvedaForFertility #NaturalFertility #HolisticHealing #AyurvedicInfertilityTreatment #GarbhaSanskar #PanchakarmaForFertility #FertilityWithAyurveda