आयुर्वेद: स्वस्थ जीवन का प्राचीन रहस्य

गर्भाशय ग्रीवा म्हणजे काय? तिचे महत्त्व काय आहे?

स्त्रीच्या प्रजनन संस्थेमध्ये गर्भाशय ग्रीवा (Cervix) हा एक अत्यंत महत्त्वाचा भाग असतो. गर्भाशय ग्रीवा म्हणजे गर्भाशयाचा खालचा भाग, जो योनीला (vagina) जोडतो. ही एक संकुचित आणि नळीसारखी रचना असते. ती स्त्रीच्या मासिक पाळी, गर्भधारण आणि प्रसूती प्रक्रियेत महत्वाची भूमिका बजावते.

गर्भाशय ग्रीवा का महत्त्वाचे आहे?

1. मासिक पाळीमध्ये मार्गदर्शन: पाळीच्या वेळी रक्त योनीमार्गाने बाहेर पडण्यासाठी गर्भाशय ग्रीवेमार्फत मार्ग मिळतो.

2. गर्भधारणेच्या वेळी प्रवेशद्वार: शुक्रजंतूंना गर्भाशयात पोहोचण्यासाठी गर्भाशय ग्रीवा एक महत्त्वाचे द्वार असते.

3. गर्भसंवर्धनाच्या काळात संरक्षण: गर्भधारणेदरम्यान, ग्रीवा म्यूकस प्लग (mucus plug) तयार करते जो गर्भाशयात संसर्ग होऊ न देण्याचे काम करतो.

4. प्रसवाच्या वेळी उघडते: बाळ जन्माच्या वेळी गर्भाशय ग्रीवा फाटते आणि उघडते, जेणेकरून बाळ बाहेर येऊ शकते.

गर्भाशयाच्या विस्थापनाचे दुसरे नाव काय आहे?

गर्भाशयाच्या विस्थापनाला वैद्यकीय भाषेत गर्भाशय प्रोलॅप्स (Uterine Prolapse) असे म्हणतात. यामध्ये गर्भाशय खाली सरकतो किंवा योनीच्या दिशेने बाहेर येऊ शकतो. ही समस्या अनेकदा प्रसूतीनंतर किंवा वयोमानानुसार होऊ शकते.

स्त्री गर्भाशय ग्रीवाशिवाय राहू शकते का?

होय, काही विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थितींमध्ये (उदा. गर्भाशय ग्रीवाचा कर्करोग) डॉक्टर गर्भाशय ग्रीवा शस्त्रक्रियेद्वारे काढून टाकतात, याला सर्वांग गर्भाशय काढणे (Total Hysterectomy with Cervix Removal) म्हणतात. अशा परिस्थितीत स्त्रीचे जीवन चालू राहू शकते, परंतु ती गर्भधारण करू शकत नाही आणि काही हार्मोनल बदल होऊ शकतात.

गर्भाशय ग्रीवामध्ये अडथळे असणे सामान्य आहे का?

नाही, गर्भाशय ग्रीवामध्ये अडथळे असणे (जसे की स्टेनोसिस – ग्रीवा अरुंद होणे) सामान्य नसले तरी काही स्त्रियांमध्ये हे आढळते. हे अडथळे मासिक पाळीतील अडचणी, वंध्यत्व किंवा प्रसूती संबंधित समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतात. योग्य तपासणी व उपचारांद्वारे या अडथळ्यांवर नियंत्रण ठेवता येते.

निष्कर्ष

गर्भाशय ग्रीवा स्त्रीच्या प्रजनन प्रक्रियेतील एक अत्यावश्यक घटक आहे. तिच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष केल्यास गंभीर परिणाम होऊ शकतात. नियमित तपासणी, पॅप स्मीयर टेस्ट (Pap Smear), आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेणे हे आवश्यक आहे.

Dr. Bhushan Kale.

Dr. Smeeta Kale.

Contact - 9665351355

               - 8888511522