आयुर्वेद: स्वस्थ जीवन का प्राचीन रहस्य

 

सर्व्हिसायटीस (Cervicitis) – गर्भाशयाच्या तोंडावर होणारी सूज आणि आयुर्वेदिक उपचार

सर्व्हिसायटीस म्हणजे गर्भाशयाच्या तोंडावर होणारी सूज किंवा इंफेक्शन. हे स्त्रियांच्या आरोग्यासाठी गंभीर समस्या ठरू शकते कारण या सूजेमुळे पाळीमध्ये गडबड, वेदना, आणि इतर जटिलता निर्माण होऊ शकतात. वेळेवर निदान न झाल्यास ही समस्या गर्भधारणेस अडथळा आणू शकते.

आधुनिक कारणे

• बॅक्टेरियल किंवा व्हायरल इंफेक्शन: हे संक्रमण लैंगिक संबंधादरम्यान किंवा अस्वच्छतेमुळे होऊ शकते.

• पॅरासाइट्स: योनितळावर किंवा सर्व्हिक्सच्या भागात सूज निर्माण करतात.

• पीएच असंतुलन: योनीत पीएच लेव्हल असंतुलित झाल्यामुळे नैसर्गिक जीवाणूंचा ताळमेळ बिघडतो आणि संक्रमण होते.

• दुषित स्राव किंवा योनिविकार यामुळे ही समस्या वाढू शकते.

आयुर्वेदातील दृष्टिकोन

आयुर्वेदात सर्व्हिसायटीसला शोथ (सूज), कफप्रकोप, आणि रक्तदूष्यता (रक्तशुद्धीचा अभाव) या त्रिगुणांच्या संदर्भात पाहिले जाते.

• शोथ म्हणजे स्थानिक सूज होणे.

• कफप्रकोप मुळे शरीरातील स्रावाची रचना बदलते आणि वेदना व जळजळ निर्माण होते.

• रक्तदूष्यता रक्तातील अशुद्धीमुळे त्वचा, योनी व गर्भाशयाच्या तोंडावर समस्या होतात.

यामुळे गर्भाशयाच्या तोंडाचा नैसर्गिक संतुलन बिघडतो आणि सूज येते.

आयुर्वेदिक उपचार

1. त्रिफळा क्वाथ

त्रिफळा शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर काढून शरीर शुद्ध करणारा प्रभावी औषध आहे. याचा नियमित सेवन रक्तदूष्यता कमी करतो, पचनशक्ती सुधारतो आणि सूज विरुद्ध गुण असतो.

2. यष्टिमधु (लिकोरिस)

यष्टिमधु हे वात आणि कफ दोष कमी करणारे औषध आहे, जे गर्भाशयाच्या तोंडाला पोषण देऊन शोथ कमी करते.

3. लोध्र (Symplocos racemosa)

लोध्र हा गर्भाशयाच्या आरोग्यासाठी अतिशय उपयुक्त औषध मानला जातो. यामुळे रक्तवाहिन्या मजबूत होतात, सूज कमी होते आणि मासिक पाळीचे संतुलन राखले जाते.

4. पंचवल्कल

पंचवल्कल हे पंचधातु, कफ व शोथ निवारणासाठी आदर्श आहे. स्थानिक धुपन किंवा वापराने योनितळ स्वच्छ होते आणि सूज कमी होते.

घरगुती उपाय आणि जीवनशैली

• योग आणि प्राणायाम: विशेषतः भस्त्रिका, अनुलोम-विलोम यांसारखे श्वासोच्छवासाचे व्यायाम वात आणि कफ दोष संतुलित करतात.

• हर्बल वॉशेस: नीम, त्रिफळा किंवा तुळशीच्या पाण्याने हलक्या हाताने योनी स्वच्छता ठेवा.

• संतुलित आहार: जास्त तिखट, खारट, गोड टाळा. फळे, भाज्या, आणि संपूर्ण धान्यांचा समावेश करा.

• पुरेसे झोप आणि तणावमुक्त जीवनशैली अंगीकारा.

आधुनिक उपचार

• संक्रमण झाल्यास डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार अँटीबायोटिक्स, अँटीफंगल औषधे घ्या.

• पॅप स्मिअर आणि योनिचे (Vaginal) कल्चर टेस्ट करून संक्रमणाचे कारण तपासणे आवश्यक आहे.

• योनितळ आणि गर्भाशयाच्या तोंडाचा अल्ट्रासाऊंड करून गंभीर स्थिती तपासा.

निष्कर्ष

सर्व्हिसायटीस म्हणजे गर्भाशयाच्या तोंडावरील सूज ही गंभीर समस्या आहे जी योग्य वेळी लक्ष दिल्यास पूर्णतः बरी होऊ शकते. आयुर्वेदिक उपचार आणि जीवनशैलीत बदल करून आपण याला टाळू शकतो. तसेच आधुनिक वैद्यकशास्त्राची मदत घेऊन संक्रमणाचा पूर्ण उपचार करून आरोग्य टिकवणे आवश्यक आहे.

Dr. Bhushan Kale.

Dr. Smeeta Kale.

Contact - 9665351355

               - 8888511522