आई व्हायचय मला भाग ११

"ती कोण आहे?" – वंध्यत्वप्रवासात नवरा म्हणून माझा शोध

लग्नाआधी मी एक प्रामाणिकपणे 'अनिच्छुक वर' होतो. लग्न म्हणजे माझ्यासाठी एक प्रकारचा भावनिक मृत्यू वाटायचा. का वाटायचा, हे आजही मला नीटसं सांगता येणार नाही. पण त्या काळात माझं मन पूर्णपणे गोंधळलेलं होतं.

त्या काळात एक प्रसंग मी आजही विसरू शकत नाही — मी आणि माझी मंगेतर (आता माझी पत्नी), रात्री एकत्र अंथरुणावर झोपलो होतो. मनात प्रचंड गोंधळ होता. घामाने अंग चिंब झालं होतं. आणि अचानक मी तिच्याकडे पाहिलं आणि मनात एक विचार जोराने आला — "तू कोण आहेस?"

हे फक्त एक साधं वाक्य वाटेल, पण त्या वेळी त्यामागे प्रचंड भावनिक उलथापालथ होती. कारण लग्न, संसार, पालकत्त्व — हे सगळं फार अनोळखी आणि अनिश्चित होतं.

वंध्यत्वप्रवासात पत्नीचं बदलणं

प्रजननक्षमतेच्या उपचारप्रक्रियेत जेव्हा आम्ही सामील झालो, तेव्हा मी जाणवलं – ती खरोखर बदलली आहे. काही बदल सूक्ष्म होते – जसं की ती लहान मुलांच्या गोष्टींना अधिक भावुकपणे प्रतिसाद देऊ लागली. पण काही बदल खोल होते – जसं की तिच्या डोळ्यांतली ती चमक हळूहळू मंदावत चालली होती.

तिच्या मनात एक अतूट इच्छा होती – आई व्हायचंय!

आधुनिक मानसशास्त्र सांगतं की, स्त्रियांसाठी मातृत्व ही फक्त जैविक प्रक्रिया नसून ती एक अस्तित्वाशी जोडलेली भावना आहे. आणि आयुर्वेद देखील स्त्री शरीराला ‘प्रजननशक्ती’चं मंदिर मानतो. जब शरीर, मन आणि आत्मा या तीनही स्तरांवर संतुलन नसेल, तेव्हा गर्भधारणेचा मार्ग अधिक कठीण होतो.

"ती कोण आहे?" – उत्तर शोधताना

त्या रात्री माझ्या मनात आलेला प्रश्न — "ती कोण आहे?" — या प्रवासात मला उत्तर मिळालं.
ती आहे – एक आई, जिच्याकडे अजून मूल नाही.
ती आहे – एक संवेदनशील जीव, जिच्या मनात प्रत्येक महिन्याच्या शेवटी आशा आणि नैराश्याचं द्वंद्व चालतं.
ती आहे – सहिष्णुतेचं उदाहरण, जी बाहेरून हसते, पण आतून ढवळून निघते.

माझं तिच्या मनात डोकावणं फार गरजेचं होतं. कारण पुरुषांसाठी "वंध्यत्व" हा फक्त एक वैद्यकीय अहवाल असतो; पण स्त्रीसाठी तो तिच्या स्त्रीत्वावर आणि स्वतःच्या अस्तित्वावर झालेला प्रश्न असतो.

पुरुषांनी काय करावं? – एक भावनिक मार्गदर्शक

1. ऐका – मनापासून ऐका.
   तिला काय वाटतंय, हे केवळ शब्दांतून नाही, तर तिच्या डोळ्यांतून समजून घ्या.

2. तिच्या सोबत प्रत्येक सल्लामसलतीला जा.
   डॉक्टर काय म्हणतात, त्यापेक्षा तुम्ही तिच्यासोबत आहात, हे तिच्यासाठी महत्त्वाचं आहे.

3. आपलं शिक्षण घ्या – आयुर्वेद आणि आधुनिक विज्ञान दोन्ही वाचा.
   पुरुषांचं वीर्यदोष, शुक्रक्षीणता, किंवा शुक्राणूंची हालचाल कमी असणं हे ही वंध्यत्वाचं कारण असू शकतं. आयुर्वेदात यासाठी शुक्रधातूच्या वृद्धीसाठी विशेष औषधी आणि आहार सांगितला आहे.

4. ती आपल्या भावनांमध्ये एकटी नाही हे तिला जाणवू द्या.
   “आपण एकत्र आहोत” – हे शब्द नुसते सांगू नका, कृतीतून दाखवा.

आयुर्वेदाची भूमिका – एक वेगळं दृष्टीकोन

आयुर्वेद सांगतो की, प्रजननशक्ती ही सप्तधातूंमध्ये अंतिम आणि सूक्ष्म धातू आहे – शुक्रधातू.
जेव्हा आहार, विहार, मानसिक संतुलन आणि जीवनशैली योग्य असेल, तेव्हाच ही शुक्रधातू सक्षम होते.

स्त्रियांसाठी आयुर्वेदात ‘गर्भसंस्कार, रसायन चिकित्सा, आणि उत्तरसंस्कार बस्ती’ यासारख्या उपचारपद्धती आहेत, तर पुरुषांसाठी ‘शुक्रवर्धक औषधे, व्यायाम, स्नेहपान आणि वाजीकरण चिकित्सा’ उपयुक्त ठरतात.

शेवटी...

तिचं उत्तर शोधताना, तुम्ही स्वतःला शोधाल.
ती कोण आहे, हे समजून घेताना – तुम्ही कोण आहात हेही स्पष्ट होईल.
आणि कदाचित, या प्रवासात तुम्ही नव्याने तिच्या प्रेमात पडाल.

वंध्यत्व ही वैद्यकीय अडचण नाही – ती एक भावनिक आणि आध्यात्मिक यात्रा आहे.
आणि या यात्रेत दोघंही एकत्र असणं हीच खरी यशाची गुरुकिल्ली आहे.

Dr. Bhushan Kale.

Dr. Smita Kale.

Contact - 9665351355

               - 8888511522