आयुर्वेद: स्वस्थ जीवन का प्राचीन रहस्य

गर्भाशय म्हणजे काय? फायब्रॉईड्स म्हणजे काय? 

महिलांच्या शरीरात गर्भाशय (Uterus) हा एक अत्यंत महत्त्वाचा अवयव आहे. विशेषतः प्रजनन क्षमतेत त्याची भूमिका खूप महत्त्वाची असते. परंतु बऱ्याच वेळा गर्भाशयामध्ये काही समस्या निर्माण होतात, जसे की फायब्रॉईड्स. योग्य वेळी त्याची माहिती व उपचार होणे अत्यंत गरजेचे आहे.

गर्भाशय म्हणजे काय?

गर्भाशय (Uterus) हा एक पोकळ, नाशपातीसारखा अवयव आहे जो महिलांच्या पेल्व्हिक भागात (श्रोणिपिंजरात) स्थित असतो. हा अवयव गर्भधारणेच्या प्रक्रियेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो.

गर्भाशयाचे कार्य काय आहे?

गर्भाशयाचे मुख्य कार्य खालीलप्रमाणे आहे:

1. गर्भधारणेची तयारी: प्रत्येक महिन्याला गर्भाशयाची आतील आवरण (एंडोमेट्रियम) जाड होते जेणेकरून गर्भ रोवला जाऊ शकेल.

2. गर्भ वाढवणे: गर्भधारणेनंतर भ्रूण गर्भाशयात वाढतो आणि तेथेच संपूर्ण गर्भकाल संपवतो.

3. मासिक पाळी: जर गर्भधारणा झाली नाही, तर एंडोमेट्रियमचे आवरण शरीराबाहेर टाकले जाते — हिच मासिक पाळी (Menstruation) असते.

गर्भाशयाचे दुसरे नाव काय आहे?

गर्भाशयाचे दुसरे नाव म्हणजे "युटेरस" (Uterus). वैद्यकीय भाषेत यालाच युटेरस म्हटले जाते.

गर्भाशयातील गाठी म्हणजे काय?

गर्भाशयातील गाठी म्हणजे गर्भाशयाच्या स्नायूंमध्ये किंवा ऊतींमध्ये तयार होणाऱ्या असामान्य वाढी. या गाठी बहुतेक वेळा सौम्य (non-cancerous) असतात. त्यांना वैद्यकीय भाषेत फायब्रॉईड्स (Fibroids) असे म्हटले जाते.

फायब्रॉईड म्हणजे काय?

फायब्रॉईड्स म्हणजे गर्भाशयाच्या स्नायू आणि संयोजी ऊतींपासून तयार झालेल्या गाठी. या गाठी एक किंवा अधिक असू शकतात आणि त्यांच्या आकारात व स्थानात विविधता असते.

फायब्रॉईड्सचे प्रकार:

1. इंट्राम्युरल फायब्रॉईड्स – गर्भाशयाच्या भिंतीत वाढतात.

2. सबम्युकोजल फायब्रॉईड्स – गर्भाशयाच्या आतील पोकळीत वाढतात.

3. सबसिरोसाल फायब्रॉईड्स – गर्भाशयाच्या बाहेरील भागात वाढतात.

गर्भाशयाच्या फायब्रॉईडची लक्षणे काय आहेत?

प्रत्येक स्त्रीमध्ये फायब्रॉईड्सची लक्षणे वेगवेगळी असू शकतात. काहींमध्ये लक्षणे दिसून येत नाहीत, पण काही महिलांना खालीलप्रमाणे त्रास होतो:

1. अती रक्तस्राव – मासिक पाळीत जास्त रक्तस्राव होणे

2. पोटात गाठ जाणवणे – विशेषतः मोठ्या फायब्रॉईड्स असतील तर

3. पाठी किंवा पोटात वेदना

4. मूत्र वारंवार लागणे किंवा पूर्णपणे न होणे

5. बांझपणा (Infertility) – काही वेळा फायब्रॉईड्स गर्भधारणा अडवू शकतात

6. पाळी अनियमित होणे

7. थकवा आणि अशक्तपणा – रक्तस्रावामुळे हिमोग्लोबिन कमी होणे

निष्कर्ष: काळजी घ्या आणि वेळेवर उपचार घ्या

फायब्रॉईड्स सामान्यतः घातक नसतात, पण त्यांचा परिणाम आरोग्यावर होऊ शकतो. म्हणूनच नियमित तपासणी, योग्य आहार, आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.

आपल्याला पाळीमध्ये त्रास होत असेल, किंवा पोट फुगल्यासारखे वाटत असेल, तर वेळ न घालवता स्त्रीरोग तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.

Dr. Bhushan Kale.

Dr. Smeeta Kale.

Contact - 9665351355

               - 8888511522